Với tiềm năng mang lại giá trị kinh tế cao, cây sầu riêng đang trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều bà con nông dân. Chính vì vậy, các kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng ngày càng được quan tâm, đầu tư bài bản hơn để đảm bảo năng suất mùa vụ. 

Trong bài viết này, Nông Nghiệp SOFa sẽ chia sẻ đến bà con những kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn trong việc cung cấp đầy đủ và cân đối dinh dưỡng cho sầu riêng, từ đó giúp cây khỏe mạnh, tăng sức đề kháng tự nhiên và giảm thiểu tác động của sâu hại một cách tự nhiên, bền vững.

Thực trạng và thách thức canh tác sầu riêng hiện nay.

Thực trạng canh tác sầu riêng.

Cùng với diễn biến thất thường của các điều kiện thời tiết thì các yếu tố ảnh hưởng xấu đến việc trồng và canh tác sầu riêng ngày càng xuất hiện nhiều và ảnh hưởng đến quá trình canh tác sầu riêng. Thời tiết ngày càng biến đổi khó lường, kéo theo nhiều yếu tố bất lợi phát sinh trong quá trình trồng và canh tác sầu riêng. Những tác động này không chỉ làm tăng áp lực sâu hại mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng và năng suất của cây.

Việc lạm dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc từ hóa học gây ra hiện tượng mất cân bằng hệ sinh thái đồng ruộng, đồng thời, côn trùng – sâu hại ngày càng phát triển mạnh và rất khó kiểm soát. Bên cạnh đó, nếu sử dụng thuốc hóa học không đúng cách hoặc lạm dụng quá mức, có thể làm ảnh hưởng tiêu cực đến hệ vi sinh vật đất.

Lâu dần, đất bị bạc màu, mất đi độ tơi xốp tự nhiên, dẫn đến tình trạng thoái hóa. Khi đất yếu đi, cây trồng khó hấp thụ dinh dưỡng, sinh trưởng kém, dẫn đến năng suất cây trồng giảm mạnh, ảnh hưởng đến vụ mùa.

Để đảm bảo lợi nhuận khi canh tác cây sầu riêng, bà con nông dân thường áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa trái vụ trong những điều kiện ngoại cảnh không thích hợp cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cây sầu riêng làm thay đổi chu kỳ sinh trưởng rối loạn chu kỳ sinh học cho cây, làm cây quá tải chậm phục hồi.

Việc quản lý sâu bệnh hại không triệt để làm gia tăng áp lực sâu bệnh hại trong vườn sầu riêng làm cây mất cân bằng sinh lý cây còi cọc chậm phát triển. Việc cung cấp dinh dưỡng qua đất một cách lạm dụng và chưa phù hợp làm cho đất bị bạc màu cây chậm phát triển. 

Thách thức khi canh tác sầu riêng.

Việc cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và tăng cường sử dụng phân hữu cơ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cải thiện độ phì nhiêu, độ tơi xốp của đất, đồng thời bổ sung hệ vi sinh vật có lợi giúp đất khỏe – cây trồng phát triển khỏe mạnh. Bên cạnh đó, cần sử dụng các loại phân tổng hợp chứa đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là vi lượng, nhằm nuôi dưỡng cây trồng phát triển toàn diện.

Tại Việt Nam – nơi có khí hậu nhiệt đới gió mùa – các loại bệnh do nấm và tuyến trùng đặc biệt phát triển mạnh trên cây sầu riêng. Khi cây thiếu dinh dưỡng, không chỉ làm cây còi cọc, chậm lớn mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch tự nhiên, khiến cây dễ dàng bị các tác nhân gây hại như sâu hại và nấm bệnh tấn công.

Thiếu dinh dưỡng chính là “cánh cửa mở” cho các tác nhân gây hại có cơ hội xâm nhập, gây thiệt hại trực tiếp đến năng suất và hiệu quả kinh tế của vườn sầu riêng. Vì thế, dinh dưỡng cân đối không chỉ là nền tảng cho sự phát triển mà còn là “lá chắn” bảo vệ cây trồng khỏi các nguy cơ tiềm ẩn.

Cung cấp dinh dưỡng để sầu riêng khỏe – năng suất cao.

Cung cấp dinh dưỡng cho cây một cách cân đối và hợp lý sẽ giúp giảm thiệt hại do sâu bệnh hại bằng cách cây sẽ phát triển rễ mới chồi mới thay thế cho các bộ phận đã bị tổn thương do sâu bệnh hại. 

Điều kiện phát triển sầu riêng.

Cây sầu riêng có khả năng sinh trưởng và phát triển trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, để đạt được năng suất tối ưu, loại đất lý tưởng cho cây sầu riêng là đất có thành phần cơ giới nhẹ, giàu chất hữu cơ và khả năng thoát nước tốt.

Độ pH thích hợp cho cây sầu riêng nằm trong khoảng từ 5,0 đến 6,5. Đây là ngưỡng pH giúp cây dễ dàng hấp thu các dưỡng chất thiết yếu. Nếu pH đất quá thấp (quá chua), nguy cơ cây bị nhiễm bệnh do virus sẽ tăng cao. Ngược lại, nếu pH quá cao (kiềm), đất dễ bị lầy lụt, các hạt keo đất bị phân tán, gây ra hiện tượng dễ bị rửa trôi các chất dinh dưỡng dễ tiêu, các chất vi lượng bị cố định nhiều, khiến cây sinh trưởng yếu, thậm chí chết cây.

Ở điều kiện pH môi trường kiềm cây hút các dinh dưỡng cation mạnh hơn, còn môi trường acid thì cây hút anion nhiều hơn. Ngoài ra, pH đất cũng ảnh hưởng đến khả năng hòa tan của các dưỡng chất, hoạt động của hệ vi sinh vật và chức năng sinh lý của bộ rễ.

Khi độ pH vượt ra khỏi giới hạn sinh lý của cây trồng, rễ cây dễ bị tổn thương, dẫn đến việc hấp thu dinh dưỡng bị hạn chế, làm giảm sức đề kháng của cây. Độ pH đất là một yếu tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của sầu riêng. Do đó, việc thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh pH đất phù hợp là bước cần thiết trong quy trình canh tác bền vững mà bà con cần đặc biệt lưu ý.

Cung cấp dinh dưỡng cho cây sầu riêng.

Đất bị nhiễm phèn thường thiếu lân kết hợp bón vôi nhằm cung cấp Canxi cho cây tăng độ pH đất tạo môi trường thuận lợi cho rễ cây phát triển hấp thụ mạnh các chất dinh dưỡng trong đất. Lưu ý khi sử dụng vôi nên ưu tiên tưới nước vôi trong tránh trường hợp thường xuyên rải vôi trực tiếp vào gốc sầu riêng lâu ngày gây ra hiện tượng phong hóa tích tụ CaCo3 gây cản trở sự hấp thụ của các chất dinh dưỡng vào đất.

Sầu riêng cần nhiều đạm và kali sau đó là lân, magie và canxi cùng các vi lượng khác như Zn, Mn, B. Bón thiếu đạm làm cây sầu riêng sinh trưởng chậm, dễ bị nhiễm các bệnh do nấm Fusarium spp. Tuy nhiên, bón quá nhiều đạm làm ảnh hưởng đến tăng sự nhiễm bệnh, rệp , sâu xanh bướm trắng, dư thừa nitrat và làm sượng quả sầu riêng. Để hãm ra lá non, tạo điều kiện ra hoa và đậu quả tốt có thể dùng KNO3, MKP, 10-60-10, Lân 86 để phun lên lá.

Bón cân đối kali làm giảm ảnh hưởng của hạn, nhiễm nấm và vi khuẩn, tuyến trùng gây hại cây trồng. Tỷ lệ bón Đạm/Kali (N/K) có thể ảnh hưởng đến khả năng chống chịu của cây trồng, nếu tỷ lệ N/K cao làm cho cây dễ bị tấn công bởi các nguồn bệnh.

Sầu riêng rất kỵ loại phân có chứa chất “Cl” (như Clorua calci, Clorua kali, Clorat kali, muối ăn và tro bếp,…) vì dễ làm sượng quả do mất cân bằng sinh trưởng lá và nuôi quả cùng với sự thiếu canxi và magie.

Việc bón nhiều Ca hay thừa Mg cũng làm trái dễ bị sượng, trong khi đó thì S có tác dụng làm tăng mùi thơm của quả. Hơn nữa, hiện tượng sượng phần cơm trái sầu riêng không do một nguyên nhân đơn lẻ mà do ảnh hưởng của nhiều yếu tố dinh dưỡng, nước, điều kiện môi trường.

Cung cấp nước tưới cho cây sầu riêng đầy đủ để giúp cây phát triển tốt, nhất là trong mùa khô hạn và giai đoạn cây đang mang hoa, trái. Cây sầu riêng cần được thoát nước triệt để trong mùa mưa tránh để ngập úng và tưới theo xung quanh tán cây bằng nguồn nước sạch. Bón bổ sung phân chuồng ủ hoai, bón các nguồn phân hữu cơ, hạn chế các loại nấm bệnh trong đất bằng cách kết hợp nấm đối kháng Trichoderma vào các đợt bón phân trong năm giúp tốt đất, tốt cây.

Việc bón phân cho cây con đặc biệt là phân hữu cơ vi sinh sẽ giúp tăng cường lượng vi sinh vật có lợi trong đất, giúp cây sầu riêng con đủ dinh dưỡng phát triển và chống chịu mầm bệnh tốt hơn.

Ngoài việc cung cấp dinh dưỡng đa lượng trung vi lượng hữu cơ và vô cơ cùng với tưới nước cho cây theo các giai đoạn sinh trưởng phát triển của cây thì không nên để cây mang quá nhiều quả, nên để cây mang số lượng quả phù hợp với tuổi cây, tình trạng sinh trưởng của cây và tùy theo giống tránh làm cây bị còi cọc và kiệt quệ dễ bị nhiễm sâu bệnh hại. Ngoài ra, việc bao quả và treo quả cũng là biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại trên quả.

Lưu ý khi cung cấp dinh dưỡng cho cây sầu riêng.

Sầu riêng là cây lâu năm nên được trồng với khoảng cách rất thưa, do đó trong những năm đầu, mặt đất chịu ảnh hưởng trực tiếp của mưa nắng, bà con nên trồng cây ngắn ngày để che phủ đất và lấy ngắn nuôi dài.

Bà con có thể trồng các loại cây họ đậu, cây rau màu để vừa che phủ mặt đất vừa tạo vùng tiểu khí hậu cho cây sầu riêng và cung cấp thêm dinh dưỡng cho đất. Tuy nhiên, không nên trồng các cây như: đu đủ, ca cao trên vườn sầu riêng vì các cây này cùng là ký chủ của nấm Phytophthora palmivora, đây là loại nấm gây bệnh thối gốc chảy nhựa, cháy lá, thối bông, thối trái sầu riêng,….

Bà con nên giữ cho vườn cây sầu riêng thông thoáng ngoài việc trồng với mật độ cây vừa phải thì đốn tỉa tạo tán giúp cho lá cây nhận được đủ ánh sáng cho quang hợp, giảm được tổn hao do chất dinh dưỡng nuôi các cành bị che khuất và sâu bệnh hại.

Sau khi thu hoạch, tiến hành tỉa cành tạo tán và bón phân, chăm sóc giúp cây phục hồi và phát triển để dự trữ chất dinh dưỡng cho vụ sản xuất tiếp theo. 

Cần đảm bảo lưu ý 5 nguyên tắc khi cung cấp dinh dưỡng là bón đúng loại phân bón – đúng nhu cầu – đúng điều kiện đất – đúng thời điểm – đúng phương pháp cùng với chế độ tưới nước phù hợp. Các bộ phận của cây sau khi cắt tỉa hoặc bị sâu bệnh tấn công cần được thu gom và tiêu hủy đúng cách để ngăn chặn sự lây lan của mầm bệnh.

Đồng thời, bà con nên kết hợp áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, vừa nâng cao hiệu quả bảo vệ cây trồng, vừa đảm bảo hướng đến phương pháp canh tác bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường – nền tảng cho nông nghiệp hữu cơ lâu dài.

Kết luận.

Để cây sầu riêng phát triển khỏe mạnh, bền vững và đạt năng suất cao, bà con cần đặt nền tảng từ việc cung cấp dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ và cân đối.

Nếu bà con cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ về các vấn đề canh tác sầu riêng, hãy liên hệ ngay với Nông Nghiệp SOFa qua Hotline 0984.340.493 để được các kỹ sư tư vấn nhanh chóng và tận tình nhất nhé!